Κάνει πατρίκιους και πληβείους τους δήμους

Στον διαχωρισμό των δήμων σε… πατρίκιους και πληβείους και μάλιστα με σκληρά ταξικά χαρακτηριστικά οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια η εξαγγελία του προέδρου της Ν.Δ., Κυρ. Μητσοτάκη, για είσπραξη και καθορισμό του ΕΝΦΙΑ από τη Δημοτική Αυτοδιοίκηση με ταυτόχρονη περικοπή των κρατικών πόρων (γνωστών ως ΚΑΠ – Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι). Με τον τρόπο που διατυπώθηκε η «σημαντική μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία» του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης αφήνει περιθώρια μόνο για τη μετατροπή των δήμων σε αντικοινωνικούς φορομπηχτικούς μηχανισμούς, μεταβιβάζοντας στους δημάρχους και στα δημοτικά συμβούλια –εκτός από τη δυνατότητα καθορισμού του ΕΝΦΙΑ– και το πολιτικό κόστος της επιβολής ενός φόρου άδικου και στρεβλού στη συνείδηση των περισσοτέρων –αν όχι όλων– των φορολογούμενων.

Η συζήτηση για τη χρηματοδότηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με φόρους ακίνητης περιουσίας όχι μόνο είναι χρόνια, αλλά έχει ενταθεί στις τάξεις των στελεχών του εγγύτερου στον πολίτη θεσμό στα χρόνια της κρίσης. Η συνέχεια όμως που δόθηκε σε αυτόν τον διάλογο από τον κ. Μητσοτάκη υπακούει στο δόγμα: «οι πλούσιοι πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι». Σύμφωνα με την εξαγγελία του, μέχρι το 2021 –έπειτα από «μια διετή μεταβατική περίοδο»– θα έχει περάσει στους δήμους η είσπραξη, αλλά και ο καθορισμός του ΕΝΦΙΑ.

Ταυτόχρονα, πρόσθεσε ο πρόεδρος της Ν.Δ., θα έχουν περικοπεί οι ΚΑΠ, τους οποίους υπολόγισε σε 2 δισ. ευρώ, «όσα δηλαδή προσβλέπουμε ότι θα εισπράττουμε από τον ΕΝΦΙΑ». Αναφορά που δείχνει ότι κατά πάσα πιθανότητα ο ΕΝΦΙΑ προορίζεται να αντικαταστήσει σχεδόν το σύνολο των κρατικών πόρων (οι οποίοι ανέρχονται σε περίπου 2,5 δισ. ευρώ). Κατά τα λοιπά, ο δήμος θα μπορεί να αυξάνει ή να μειώνει τον τοπικό φόρο στην ακίνητη περιουσία «αλλά θα λογοδοτεί στους πολίτες», σχολίασε ο πρόεδρος της Ν.Δ.

Σε τεχνοκρατικό επίπεδο, το θέμα έχει εξεταστεί από το Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΙΤΑ), το οποίο σε μελέτη του (Νοέμβριος 2017), έχει καταλήξει ότι ακόμη και εάν τα έσοδα των δήμων από κρατική χρηματοδότηση και φόρο ακινήτων είναι περίπου ίδια ως σύνολο «σε επίπεδο δήμων η αντικατάσταση των ΚΑΠ από τον ΕΝΦΙΑ θα προκαλέσει μεγάλες ανισότητες». Ενα παράδειγμα που προκύπτει από τη μελέτη είναι ότι ο Δήμος Φιλοθέης-Ψυχικού θα υπερ-πενταπλασιάσει τα έσοδά του (αύξηση 431%), τη στιγμή που ο Δήμος Αγαθονησίου θα μειώσει τα έσοδά του περίπου στο 1/8. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει η μελέτη για τον ακριτικό δήμο: «σε απόλυτους όρους, τα έσοδά του από ΚΑΠ ανέρχονται σε 1.517 ευρώ/κάτοικο, όταν τα έσοδα από ΕΝΦΙΑ είναι μόνο 179 ευρώ/κάτοικο».

Επομένως, σε αντίστοιχες περιπτώσεις, προκειμένου να διατηρήσει τις παρεχόμενες υπηρεσίες σε σταθερό επίπεδο, ο δήμος είτε θα πρέπει να αυξήσει τη φορολογία είτε να εκχωρήσει υπηρεσίες σε ιδιώτες και να απολύσει εργαζομένους, κάτι που επίσης θα οδηγήσει σε αυξημένο κόστος για τους δημότες. Οπως και να έχει, θα διευρυνθούν οι ταξικές ανισότητες μεταξύ των δημοτών σε βάρος κυρίως αυτών της περιφέρειας.

Ολα αυτά, ενώ η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει υποστεί περικοπές κρατικών πόρων της τάξης του 60% στα χρόνια της κρίσης, ενώ το ύψος των παρακρατηθέντων πόρων μεταξύ 2010-2022 (στο πλαίσιο της εφαρμογής του Μεσοπροθέσμου) έχει υπολογιστεί από στοιχεία της ΚΕΔΕ στα 26 δισ. ευρώ. Και, βεβαίως, έχει υποστεί πραγματική «αφαίμαξη» σε προσωπικό, κάτι που σημαίνει ότι δεν υπάρχει επαρκής στελέχωση σε προσωπικό που θα διαμορφώσει τον απαιτούμενο εισπρακτικό μηχανισμό. Πρόκειται για μια προϋπόθεση που δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να επιτευχθεί με την ταυτόχρονη «εξαγγελία» για επαναφορά μικρότερης αναλογίας προσλήψεων στη Δημόσια Διοίκηση, στον κανόνα τού «1 πρόσληψη για κάθε 5 αποχωρήσεις», αντί του «1 προς 1» που έχει συμφωνηθεί με τους δανειστές για το 2019.

Σκληρή κριτική

«Η υποκατάσταση μέρους των ΚΑΠ της Αυτοδιοίκησης από τον φόρο ακίνητης περιουσίας που παράγεται και εισπράττεται σε κάθε τόπο και ο οποίος είναι συνάρτηση της αξίας των ακινήτων, αλλά και της πυκνότητας δόμησης, θα σήμαινε απλά τη θεσμοθέτηση της πλήρους ανισότητας και την απόλυτη αφαίμαξη των οικονομικά ασθενέστερων τοπικών κοινωνιών», δήλωσε ο υπουργός Εσωτερικών, Αλ. Χαρίτσης, σχολιάζοντας μεταξύ άλλων: «Οι διακηρύξεις του κ. Μητσοτάκη περί ισότητας ευκαιριών για όλους τους πολίτες αποδεικνύονται κενές περιεχομένου. Στη λογική της Ν.Δ. δεν υπάρχουν πολίτες, αλλά πελάτες που θα απολαμβάνουν τόσες υπηρεσίες όσες αντέχει η τσέπη τους».

Οι αντιδράσεις των στελεχών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης απέναντι στις εξαγγελίες Μητσοτάκη μπορεί να ποικίλλουν, αλλά κυμαίνονται μεταξύ σκληρής κριτικής και επιφύλαξης. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Γ. Πατούλης, αν και επικρότησε όσα είπε ο κ. Μητσοτάκης στο πλαίσιο της ΔΕΘ, επισήμανε ότι «δεν αρκεί η μεταβίβαση των πόρων που προέρχονται από τη φορολόγηση των πολιτών, αν δεν διασφαλιστεί προηγουμένως η δημιουργία ενός αποτελεσματικού μηχανισμού είσπραξης». Προειδοποίησε δε και ο ίδιος ότι η αντικατάσταση των ΚΑΠ από τον φόρο ακίνητης περιουσίας «θα έχει πολλές καταστροφικές συνέπειες για πολλούς δήμους».

«Η εξαγγελία από την πράξη έχει μεγάλη απόσταση», σχολίασε στην «Εφ.Συν.», ο επικεφαλής του Αυτοδιοικητικού Κινήματος, δήμαρχος Αμφιλοχίας, Απ. Κοιμήσης, σύμφωνα με τον οποίο «η φορολογία επί των ακινήτων πρέπει να είναι δημοτική υπόθεση. Στο κάτω-κάτω της γραφής, αποτελεί ένα αντικειμενικό δίκτυο για να επιβληθούν τέλη ανταποδοτικά, καθαριότητας, ηλεκτροφωτισμού κ.ο.κ, μην το ξεχνάμε αυτό. Προφανώς θα πρέπει να υπάρχει ένας μηχανισμός αναδιανομής, γιατί υπάρχουν περιοχές που θα αποφέρουν πολλά έσοδα και περιοχές που δεν θα έχουν τίποτα».

Για σφοδρές αντιδράσεις στην εξαγγελία Μητσοτάκη από πλευράς αιρετών προδιαθέτει η δήλωση του επικεφαλής της «Νέας Αυτοδιοίκησης», δημάρχου, Νίκαιας-Αγ. Ι. Ρέντη, Γ. Ιωακειμίδη, στην «Εφ.Συν.»: «Δεν ξέρω ούτε έναν δήμαρχο που να έχει ζητήσει την κατάργηση των ΚΑΠ. Το να θες να φορτώσεις στους δήμους έναν αντικοινωνικό φόρο, που έχει εξοργίσει το λαό, μόνο ως αστείο εκλαμβάνεται. Ζητάμε να επιστραφούν οι ήδη περικομμένοι κρατικοί πόροι, όχι να τους καταργήσουμε για να πάρουμε τον ΕΝΦΙΑ». Εχουν οι δήμοι τον απαραίτητο εισπρακτικό μηχανισμό; «Ούτε για συζήτηση», απαντά ο κ. Ιωακειμίδης.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής της Ριζοσπαστικής Αυτοδιοικητικής Πρωτοβουλίας, δήμαρχο Αιγάλεω, Δ. Μπίρμπα, «απροκάλυπτα ο κ. Μητσοτάκης έκανε ξεκάθαρο ότι επιτελικό κράτος σημαίνει απολύσεις και μειώσεις κοινωνικών δαπανών. Για τη δε Τοπική Αυτοδιοίκηση, το μέλλον που της επιφυλάσσει είναι σε πλούσιες περιοχές να είναι και πλούσιοι οι δήμοι, σε φτωχές περιοχές να είναι φτωχοί και οι δήμοι με μοναδικό “αντίδοτο” για καλύτερη ποιότητα υπηρεσιών, την άμεση –μέσω αύξησης ανταποδοτικών τελών– και έμμεση –μέσω ιδιωτικοποιήσεων– υπερφορολόγηση των πολιτών από τις τοπικές αρχές».

Θέμα αντισυνταγματικότητας

«Πέρα από ότι ο ΕΝΦΙΑ είναι αντιλαϊκός και ζητάμε την κατάργηση του, η μεταφορά του στους δήμους αλλοιώνει τον κοινωνικό τους χαρακτήρα και μετατρέπει τους ΟΤΑ σε σκληρούς φορομπηχτικούς μηχανισμούς», δηλώνει στην «Εφ.Συν.» ο δημοτικός σύμβουλος Πετρούπολης, μέλος της ΚΕΔΕ και μέλος του Π.Σ. της Λαϊκής Ενότητας, Ν. Σακούτης.

«Είμαστε υπέρ της κατάργησης του ΕΝΦΙΑ. Δεν μπορούμε να συναινέσουμε στη μεταφορά του στους δήμους», τονίζει ο δημοτικός σύμβουλος Αθήνας με τη Λαϊκή Συσπείρωση, Στ. Λάμπρου, σύμφωνα με τον οποίο η εξαγγελία Μητσοτάκη «είναι θέση και των αιρετών της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ στην ΚΕΔΕ. Θα αναγκάσει τους δήμους να φορολογούν όλο και περισσότερο, αλλά θα συνεχίσουν να είναι υποβαθμισμένες οι υπηρεσίες».

Τέλος, ζήτημα αντισυνταγματικότητας εγείρει ο πρώην υπουργός Εσωτερικών –επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ– Γ. Ραγκούσης. Επικαλούμενος τα άρθρα 78/1, 78/4 και 102/5 του Συντάγματος, αναφέρει ότι «σε καμία περίπτωση και σε κανέναν άλλο θεσμό πλην της κρατικής διοίκησης δεν επιτρέπεται η επιβολή, η είσπραξη καθώς και οτιδήποτε άλλο σχετικό με τους φόρους. Η σχετική αρμοδιότητα της φορολογίας ανήκει στον σκληρό πυρήνα των λεγόμενων κρατικών αρμοδιοτήτων που δεν μεταβιβάζονται. Το Σύνταγμα λοιπόν καθώς και η σχετική νομολογία του ΣτΕ είναι καταπέλτης εναντίον της εξαγγελίας του κ. Μητσοτάκη», προσθέτει.

Πηγή: efsyn.gr