Η Πρόεδρος του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Κατερίνης στο 100Plus
Η Πρόεδρος του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Κατερίνης Δέσποινα Κωνσταντίνου, μιλάει στις μαθήτριες της δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης (Εσπερινό ΕΠΑ.Λ.) Ελευθερία Καρκάλη και Κατερίνα Ασλανίδου από τον ιστότοπο 100Plus (www.100plus.gr).
Πιστεύετε ότι πρέπει να αλλάξει η νομοθεσία που προβλέπει ότι ένας μαθητής Λυκείου (15+) δεν μπορεί να έχει τα ίδια εργασιακά δικαιώματα όπως συμμετοχή σε προγράμματα του ΟΑΕΔ και λοιπές εργασιακές δράσεις με σκοπό την διεύρυνση της εκπαίδευσης μέσω της ενασχόλησης με το αντικειμένου όπου μαθητεύει;
Το συγκεκριμένο ζήτημα είναι ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα με πολλές πτυχές. Όταν αναφερόμαστε σε έφηβους δηλαδή μη ενήλικους εργαζομένους οφείλουμε να λαμβάνουμε υπόψη μας ολοκληρωμένα το ζήτημα της εργασίας και κυρίως τις ασφαλιστικές δικλείδες που χρειάζεται να υπάρχουν για την προστασία των παιδιών σε σχέση με την ανεξέλεγκτη έκθεσή τους στην αγορά εργασίας με έμφαση την προστασία της ασφάλειας και της υγείας τους. Ως εκ τούτου οφείλουμε να είμαστε πολύ προσεκτικοί, ώστε η παρούσα κοινωνικοοικονομική κρίση να μην μας οδηγήσει σε παγίδες που θα ζημιώσουν ακόμα περισσότερο την κοινωνική συνοχή και προστασία. Πιο συγκεκριμένα, οι εργαζόμενοι της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας (15-17 ετών), αποτελούν ιδιαιτέρως ευαίσθητο υποσύνολο και έτσι απαιτείται να αποφευχθούν δυσμενείς και καταχρηστικές πρακτικές ως προς τις διαδικασίες σύνδεσης της εκπαίδευσης με την εργασία. Παραδειγματικά αναφέρονται οι αυξημένες ώρες και ημέρες εργασίας, οι συνθήκες εργασίας, η έκθεση σε κίνδυνο, οι εξαιρετικά χαμηλές αμοιβές κλπ.. Ιδιαίτερα την συγκεκριμένη χρονική περίοδο της μεγάλης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που οι συνθήκες στην αγορά εργασίας έχουν επιδεινωθεί, η πολιτεία σε αυτά τα ζητήματα οφείλει να είναι ιδιαίτερα προσεκτική και αυστηρή. Οι οργανώσεις εκπροσώπησης των εργαζομένων (τα συνδικάτα) έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο και συνεχίσουν να το κάνουν με πολύ στοχευμένες και συγκεκριμένες ενέργειες, προς αυτή την κατεύθυνση. Η ύπαρξη εργασιακής σύμβασης – συμβολαίου μεταξύ μαθητευόμενου και επιχείρησης κατά την υλοποίηση της μαθητείας όπου αναφέρονται ρητά η αμοιβή και η κοινωνική ασφάλιση του μαθητευομένου, τα καθήκοντα εργασίας του, το ωράριο εργασίας, οι υποχρεώσεις των επιχειρήσεων για την μη έκθεση των μαθητευομένων σε κίνδυνο, η διευκόλυνσή τους για την εκμάθηση της ειδικότητας φοίτησής τους είναι επιτεύγματα που έχουν συμβάλει τα μέγιστα τα συνδικάτα.
Στο παραπάνω πλαίσιο υπάρχει μεγάλη αναγκαιότητα ποσοτικής και ποιοτικής διεύρυνσης των δράσεων και των παρεμβάσεων με στόχο την αποτελεσματικότερη διασύνδεση των μαθητών της επαγγελματικής εκπαίδευσης με την παραγωγική διαδικασία, τις επιχειρήσεις και την απασχόληση. Υπάρχει ακόμα πολλή και εντατική δουλειά να γίνει στο πεδίο αυτό. Ιδιαίτερα, από την στιγμή που ανεργία των νέων από 16-24 ετών, στην Ελλάδα είναι η μεγαλύτερη στην Ευρώπη. Η πλημμελής αντιμετώπιση του θέματος είναι αυταπόδεικτη. Πιστεύω ακράδαντα ότι η βελτίωση της ποιότητας της επαγγελματικής εκπαίδευσης και η βελτίωση της διασύνδεσης των αποφοίτων της με την απασχόληση μπορεί να αποτελέσει κινητήριο δύναμη για την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων. Χρειάζεται ο σχεδιασμός μια σειράς εξειδικευμένων δράσεων και οπωσδήποτε η διαμόρφωση ειδικών προγραμμάτων από τον ΟΑΕΔ που θα απευθύνονται στους αποφοίτους των ΕΠΑΛ μέσω εξειδικευμένων δράσεων προώθησης της απασχόλησής τους και όχι ο αποκλεισμός τους από αυτά. Ειδικότερα, είναι πολύ σημαντικό να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν εξειδικευμένες παρεμβάσεις ενίσχυσης των αποφοίτων της επαγγελματικής εκπαίδευσης στην προσπάθειά τους να ενταχθούν στην αγορά εργασίας.
Θεωρείτε γόνιμο για το εργασιακό μέλλον ενός μαθητής Λυκείου ή Επαγγελματικού Λυκείου το να εργάζεται παράλληλα με την μαθητεία του;
Η μαθητεία αποτελεί αποδεδειγμένα ένα αποτελεσματικό εργαλείο για την ένταξη των νέων και ειδικότερα των αποφοίτων των ΕΠΑΛ ή ΕΠΑΣ στην εργασία, με την παράλληλη απόκτηση και πιστοποίησης συγκεκριμένων επαγγελματικών και οριζόντιων γνώσεων και δεξιοτήτων. Ωστόσο, η χρήση της συγκεκριμένης μεθόδου πολλές φορές δεν πραγματοποιείται με τον καλύτερο τρόπο τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά. Η μέθοδος της μαθητείας χρειάζεται εκ βάθρων αναδιάρθρωση έτσι ώστε να καταστεί αποτελεσματική και αποδοτική. Θα πρέπει οι ειδικότητες να βρίσκονται πιο κοντά στις ανάγκες της παραγωγικής διαδικασίας και τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, τα προγράμματα σπουδών να είναι σύγχρονα λαμβάνοντας υπόψη όλες τις μεταβολές των επαγγελμάτων ή των ειδικοτήτων στις οποίες στοχεύουν, οι εκπαιδευτικοί να είναι κατάλληλα επιμορφωμένοι, οι θέσεις μαθητείας να είναι πραγματικές και οι μαθητευόμενοι να μαθαίνουν ουσιαστικά το σύνολο των διαστάσεων του επαγγέλματος το οποίο σπουδάζουν, η μαθητεία να πραγματοποιείται κυρίως στον ιδιωτικό τομέα και όχι μονομερώς στον δημόσιο στερώντας με αυτό τον τρόπο την ουσιαστική πρόσβαση των μαθητευομένων από τις εξελίξεις της αγοράς εργασίας, να υπάρχει εξειδικευμένο, σύγχρονο και διαδραστικό εκπαιδευτικό υλικό τόσο για την θεωρία όσο και για τη μαθητεία και πρακτική άσκηση, να προβλεφθούν αντικειμενικές διαδικασίες πιστοποίησης των γνώσεων και των δεξιοτήτων των μαθητευόμενων έτσι ώστε μετά το τέλος της μαθητείας τους να είναι σε θέση να αποδεικνύουν το επίπεδο των προσόντων τους και να βοηθηθούν έμπρακτα στην ένταξή τους στην αγορά εργασίας.
Όπως προανέφερα υπάρχουν πολλά και σημαντικά τα οποία χρειάζεται να γίνουν. Αν το σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, μαθητείας και πρακτικής άσκησης βγει από το τέλμα του και αναβαθμιστεί δε θα υπάρχει ως αναγκαιότητα, στην συνείδησή των μαθητευομένων, η παράλληλη εφαρμογή της μαθητείας και της εργασίας. Για να διατυπώνετε το συγκεκριμένο ερώτημα προφανώς δεν είστε ικανοποιημένοι από το επίπεδο της μαθητείας και αναζητάτε ενισχυτικές λύσεις. Ωστόσο η λύση δε βρίσκεται εκεί. Κατά την άποψή μου δεν αποτελεί λύση η ταυτόχρονη εργασία των αποφοίτων των Επαγγελματικών λυκείων ή /και σχολών παράλληλα με την μαθητεία τους δηλαδή να εργάζονται 12-15 ώρες την ημέρα (γεγονός απολύτως απαράδεκτο!!). Η λύση είναι να δημιουργηθεί ένα αποτελεσματικό, παραγωγικό, ποιοτικό και ολοκληρωμένο σύστημα Επαγγελματικής εκπαίδευσης συμπεριλαμβανομένης της μαθητείας. Θα πρέπει όλοι μαζί απόφοιτοι επαγγελματικών σχολών και συνδικάτα να το διεκδικήσουμε, να το απαιτήσουμε και να το κατακτήσουμε. Γνωρίζω ότι τόσο η ΓΣΕΕ όσο και τα επιστημονικά ινστιτούτα της (Ινστιτούτο Εργασίας και Κέντρο Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής πολιτικής) εργάζονται συστηματικά προς αυτή την κατεύθυνση. Το ζήτημα είναι να υπάρχει και διάθεση συνεργασίας από την πλευρά της πολιτείας και κυρίως από το Υπουργείο Παιδείας κάτι που μέχρι σήμερα δεν έχουμε διαπιστώσει, απεναντίας διαπιστώνουμε μονομέρεια, κωλυσιεργία, αποκλεισμό και έλλειψη ουσιαστικού κοινωνικού διαλόγου.
Ποια θα ήταν τα οφέλη κατά την γνώμη σας αν ένας μαθητής / μαθήτρια ενός Εσπερινού Επαγγελματικού Λυκείου π.χ. του Τομέα Διοίκησης και Οικονομίας από την Β’ έως την Δ’ τάξη εργαζόταν προαιρετικά μέσω εγκεκριμένου προγράμματος από το Υπουργείο Εργασίας και το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, σε μια εμπορική επιχείρηση τις πρωινές ώρες (3 ώρες) ή μαθητές από το Τμήμα Γεωπονίας σε Αγροτικούς Συνεταιρισμούς;
Είμαστε θετικοί με τις προϋποθέσεις και τις προτάσεις που αναφέραμε προηγουμένως.
Πιστεύετε ότι το Υπουργείο Εργασίας και το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων θα πρέπει να συνεργαστούν στενότερα στο μέλλον πάνω σε πιο σύγχρονες δομές από τις σημερινές;
Σε κάθε σωστά δομημένη κοινωνία και ακόμα περισσότερο σε μια κοινωνία, όπως η ελληνική, η οποία παλεύει να σταθεί στα πόδια της μετά από μια πολύχρονη κρίση, η ορθή και ισορροπημένη σύνδεση μεταξύ εκπαίδευσης – κατάρτισης – παραγωγικής διαδικασίας – απασχόλησης θα πρέπει να αποτελεί κυρίαρχη πολιτική επιλογή. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο η συνεργασία μεταξύ των 2 αρμόδιων υπουργείων αυτών της Εκπαίδευσης και της Εργασίας οφείλει να είναι κάτι παραπάνω από αρμονική. Δυστυχώς στην Ελλάδα τα δύο αυτά Υπουργεία, με εξαίρεση κάποιες ελάχιστες επιτυχημένες προσπάθειές, δεν έχουν καταφέρει να συνεργαστούν αποτελεσματικά έτσι ώστε η εκπαίδευση, η κατάρτιση και η απασχόληση να αποτελέσουν μια αλυσίδα που θα οδηγήσει την χώρα εκτός της κρίσης και τους νέους μας μακριά από την ανεργία. Ακόμα πιο αρνητικό γεγονός είναι η παντελής έλλειψη διαδικασιών κοινωνικού διαλόγου με τα συνδικάτα καθώς με τις οργανώσεις εργοδοτών, με μεγάλη ευθύνη του Υπουργείου Παιδείας. Η συνένωση δυνάμεων, η συμπληρωματικότητα και η συνέργεια δράσεων είναι προαπαιτούμενα προκειμένου να δημιουργηθεί κάτι νέο, σύγχρονο και αποτελεσματικό στο πεδίο της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Η επικράτηση παρωχημένων λογικών όπως οι μονομερείς κρατικές αποφάσεις που δεν συμπεριλαμβάνουν την ενεργή και ουσιαστική συμμετοχή των εμπλεκόμενων μερών και της ενίσχυσης του κοινωνικού διαλόγου ούτε θα πετύχουν ούτε γίνονται αποδεκτές.
Πιστεύετε ότι αν οι νέοι είχαν την ευκαιρία να εργάζονται παράλληλα με την μαθητεία τους σε σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, θα άλλαζε ο τρόπος αντίληψης τους για τα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω τους;
Ο τρόπος αντίληψης των κοινωνικών, πολιτιστικών, οικονομικών γεγονότων και του ευρύτερου περιβάλλοντος είναι ένα πολυδιάστατο και πολυπαραγοντικό ζήτημα. Ξεκινά από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας, στο τρόπο που πραγματοποιείται η διαπαιδαγώγηση και κοινωνικοποίησή μας και συνεχίζεται με την ένταξή μας στο εκπαιδευτικό και σχολικό σύστημα. Η εκπαιδευτική διαδικασία και οι διεργασίες μάθησης οπωσδήποτε είναι πολύ χρήσιμο να διασυνδέονται με κοινωνικά, πολιτισμικά και εργασιακά δρώμενα και παραδείγματα. Ο θεσμός της μαθητείας και η σχέση που δημιουργεί με την παραγωγική διαδικασία και την απασχόληση είναι πολύτιμη τόσο για τον τρόπο αντίληψης των γεγονότων και του γενικότερου γίγνεσθαι όσο και για την επαγγελματική ένταξη και ανάπτυξη των αποφοίτων. Η παράλληλη υλοποίηση εργασίας και μαθητείας δεν βοηθάει αντιθέτως μπορεί να επιφέρει πολλαπλές αρνητικές συνέπειες στην σωματική και ψυχική υγεία και μάλιστα σε ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού όπως οι νέοι άνθρωποι. Όπως ήδη εξήγησα σε προηγούμενη ερώτηση, λύση αποτελεί η αναβάθμιση του συστήματος επαγγελματικής εκπαίδευσης με στόχο την δημιουργία ολοκληρωμένων ανθρώπων και εξειδικευμένων επαγγελματιών και όχι η προώθηση αμφιβόλου ποιότητας εναλλακτικών που απαιτούν πολύωρη και εξαντλητική εργασία με τελικά αρνητικές επιπτώσεις και αποτελέσματα.
Γιατί τα τελευταία χρόνια οι εργαζόμενοι και ειδικά η νέα γενιά δεν μάχεται όπως η προηγούμενη; Μήπως άλλαξαν τα δεδομένα και το οργανωμένο εργατικό κίνημα έμεινε πίσω στις οργανωτικές του δομές;
Δυστυχώς η κρίση που ζούμε τα τελευταία χρόνια δεν έχει μόνο οικονομικό αντίκτυπο. Οι επιπτώσεις σε πολλές περιπτώσεις της κοινωνικής ζωής είναι πολύ πιθανό να αποδειχθούν βαθύτερες, δυσκολότερες να επουλωθούν και τελικά δυσμενέστερες. Η απογοήτευση των πολιτών απέναντι σε οτιδήποτε συλλογικό, η επικράτηση της απάθειας και της παραίτησης έναντι της ενεργοποίησης και της συμμετοχής, ο ατομικισμός έναντι του συλλογικού, η μοιρολατρία έναντι της μελέτης, της έρευνας και της αμφισβήτησης αποτελούν πραγματικές βόμβες στα θεμέλια της δημοκρατίας και του κοινωνικού συνόλου.
Η πλειονότητα των πολιτών ίσως να πιστεύει ότι οι συλλογικές διεκδικήσεις είναι ανώφελες και ότι δεν πρόκειται να οδηγήσουν πουθενά. Οι θεσμοί εκπροσώπησης των εργαζομένων, τα συνδικάτα, το οργανωμένο συνδικαλιστικό κίνημα, οφείλει να ξεπεράσει την δική του κρίση. Να ανασυνταχθεί και να εκπροσωπήσει ουσιαστικά την εργασία, τους εργαζόμενους, τους χαμηλά αμειβόμενους, αυτούς που εργάζονται με δυσμενείς όρους εργασίας (μερική απασχόληση, εκ περιτροπής εργασία, αδήλωτη εργασία κλπ.) αλλά και τους ανέργους. Οφείλει να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη τους και να διαπραγματευτεί ουσιαστικά.
Τα συνδικάτα, κατά τα χρόνια των μνημονίων, δέχθηκαν μια απίστευτη θεσμική και ουσιαστική επίθεση η οποία έφτανε μέχρι του σημείου της αφάνισής τους. Για να προχωρήσει η πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης και η συνεπακόλουθη μείωση των μισθών και των συντάξεων καθώς και η συνολική υποβάθμιση της εργασίας, φρόντισαν την εξαντλητικά θεσμική αποδυνάμωση των συνδικάτων μέχρι του σημείου της εξαφάνισής τους. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ο κόσμος της εργασίας ήταν ο πρώτος που χτυπήθηκε στα χρόνια του μνημονίου μέσω της κατάργησης των συλλογικών διαπραγματεύσεων και συμβάσεων. Η προσπάθειά τους είναι ο κάθε εργαζόμενος να είναι μόνος και ανίσχυρος. Την στιγμή που τα συνδικάτα χρειαζόταν να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο έδιναν μάχη θεσμικής επιβίωσης. Ο κόσμος δεν το έχει αντιληφθεί. Σε πολλές περιπτώσεις ίσως να μην το ενδιαφέρει. Γι αυτό είναι προφανές ότι και οι ευθύνες των συνδικάτων είναι σημαντικές. Ωστόσο είναι ο μοναδικός θεσμός που υπάρχει και που μπορεί να διεκδικήσει ένα καλύτερο μέλλον για τους εργαζόμενους, για τους ανέργους και για την κοινωνία. Είναι πολύ σημαντικό, είναι ζήτημα δημοκρατίας, οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι και κυρίως οι νέοι άνθρωποι να συμμετέχουν ενεργά στα σωματεία εργαζομένων, στα πρωτοβάθμια συνδικάτα που αποτελούν την βάση του συνδικαλιστικού κινήματος. Η μεγαλύτερη συμμετοχή θα ενισχύσει την εργασία, η αδιαφορία θα την αποδυναμώσει με δυσμενείς συνέπειες.
Θεωρείτε ότι υπάρχει η δυνατότητα μέσω της τεχνολογίας να ελέγχεται ορθότερα η εργασία και να τηρούνται οι κανονισμοί;
Δεν πρέπει να εθελοτυφλούμε. Η τεχνολογία είναι το παρόν και το μέλλον και σαφώς μπορεί να αποτελέσει ένα επιπλέον όπλο στη φαρέτρα των συνδικάτων. Αρκεί να μην αφήσουμε αυτό το όπλο να εκπυρσοκροτήσει εναντίον μας. Οι οργανώσεις των εργαζομένων οφείλουν και αυτές να είναι παρόντες στην συζήτηση για τη νέα ψηφιακή εποχή. Στον διάλογο για την δημιουργία της λεγόμενης 4ης Βιομηχανικής επανάστασης. Τοποθετώντας στο δημόσιο διάλογο τις θέσεις τους, τους όρους και τις προϋποθέσεις που θα ενισχύσουν και δε θα αποδυναμώσουν περαιτέρω την εργασία. Η νέα τεχνολογία είναι ένα εργαλείο. Όπως όλα τα εργαλεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν με θετικό ή/και αρνητικό τρόπο. Τα συνδικάτα επιβάλλεται να συμμετέχουν και να διαμορφώσουν όσο μπορούν τον διάλογο που εξελίσσεται προς όφελος της εργασίας.
Ποιες δράσεις θεωρείται ότι μπορεί να υλοποιήσει το Εργατικό Κέντρο Κατερίνης σε συνεργασία με τα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης του Νομού μας;
Επανερχόμαστε σε αυτό που λέγαμε προηγουμένως, αναφορικά με την αναγκαιότητα σύνδεσης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης με τον κόσμο της εργασίας. Η συνεργασία μας με τα σχολεία ιδιαιτέρως με αυτά της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης πρέπει να είναι στενή. Μπορούμε να συμβάλουμε στην ενημέρωση, πληροφόρηση και συμβουλευτική των μαθητών σε θέματα που σχετίζονται με τις σπουδές τους, με τον επαγγελματικό προσανατολισμό τους, τα επαγγέλματα που θέλουν να ακολουθήσουν, τις εργασιακές σχέσεις, τα δικαιώματά τους και τις υποχρεώσεις τους, την καθοδήγησή τους στην πορεία τους προς την αγορά εργασίας κλπ. Πρέπει να ξέρετε ότι αποτελεί βασική προτεραιότητα για εμάς, στο συνδικαλιστικό κίνημα, η θεμελίωση ενός καινοτόμου μοντέλου Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και είναι κάτι που θα συνεχίσουμε να ζητάμε επιτακτικά. Ακόμη καλύτερα και με τη δική σας συμμετοχή.
Πηγή: 100Plus
